Wat is precies een basisinkomen?

Een basisinkomen is een gegarandeerd inkomen dat elke burger/inwoner (gedeeltelijk) van de overheid krijgt. Met basisinkomen wordt over het algemeen een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBi) bedoeld, waarbij iedere burger hetzelfde krijgt ongeacht over welke overige inkomsten of over welk vermogen hij of zij beschikt. In geval van voorwaardelijkheid van toekenning spreekt men niet meer van een basisinkomen maar van een uitkering. Een alternatief voor een onvoorwaardelijk basisinkomen is de negatieve inkomstenbelasting, waarbij de overheidssteun afneemt naarmate een persoon meer eigen inkomsten heeft.

Het basisinkomen wordt soms ook burgerschapsdividend genoemd. Met de term burgerschapsdividend wordt getracht een positief uitgangspunt te benadrukken: het basisinkomen als een aandeel in de collectieve rijkdom en welvaart, als een (mensen)recht in plaats van een armoedevangnet. Soms wordt ook de uitdrukking durfkapitaal voor de gewone man gebruikt; dit benadrukt de mogelijkheden tot ontplooiing die een basisinkomen mogelijk kan maken. Het basisinkomen wordt zo geportretteerd als een (risicovolle) investering in plaats van een aalmoes.

Of het basisinkomen gelijk moet zijn aan een minimuminkomen is onderwerp van discussie. Het basisinkomen kan ook als een basis voor een minimuminkomen worden gezien. Het minimuminkomen wordt door de EU gesteld op 60% van het mediane inkomen

Definitie van het basisinkomen:
Een basisinkomen is een periodiek uitgekeerd en vrij besteedbaar bedrag voor iedere burger, dat voldoende is om volwaardig van te leven, zonder dat daar een verplichting tegenover staat en ongeacht het inkomen, vermogen of de samenstelling van het huishouden.

Als aanvulling op deze definitie het volgende:
Het onvoorwaardelijk basisinkomen heeft de volgende kenmerken: universeel, individueel, onvoorwaardelijk en hoog genoeg om een volwaardig bestaan te kunnen leiden.

  • Universeel: elk persoon, ongeacht leeftijd, geslacht, afkomst, woonplaats heeft recht op basisinkomen.
  • Individueel: basisinkomen wordt per persoon uitgekeerd, en dus niet op basis van een gezin of huishouden.
  • Onvoorwaardelijk: basisinkomen is een mensenrecht zonder verplichting tot tegenprestatie en zonder toets op inkomen en/of vermogen.
  • Hoog genoeg: het bedrag moet hoog genoeg zijn om een waardige levensstandaard mogelijk te maken, die overeenkomt met de sociale en culturele standaard.

Deze definitie en omschrijving worden gehanteerd in de Vereniging Basisinkomen. De internationale definities van UBIE en BIEN lijken hier sterk op, maar fijn slijperij om de puntjes op de i te zetten vindt in al deze organisaties zo nu en dan ook plaats.

Een inhoudelijk sterk lijkende, maar iets andere geformuleerde definitie is:
Een basisinkomen is een inkomen, gegeven of gegarandeerd door de overheid aan elke burger/inwoner, ongeacht over welke overige inkomsten of vermogen deze beschikt.